GEA Geologie Bodemschat Geo Oss Kristalmuseum

Auteur Topic: Radioactieve mineralen  (gelezen 51271 keer)

0 leden en 5 gasten bekijken dit topic.

Willem VD Eynde

  • Bronze member
  • *
  • Berichten: 120
Radioactieve mineralen
« Gepost op: januari 29, 2018, 13:25:30 »
Even een speciaal topic namelijk radioactieve mineralen.
Ik verzamel er zelf nog geen en wellicht zal het ook nooit gebeuren (gezien mijn vrouw al genoeg van al dat zootje heeft gezien in haar geboorteland Oekraïne, haar tante is omgekomen met het Tsjernobyl drama) maar desondanks is het wel een speciale eigenschap van de natuur.

Zijn er mensen die hier reeds dergelijke mineralen verzamelen of in hun collectie hebben?

Even geleden zag ik wat torberniet op een beurs en dat had echt een prachtige kristalvorming samen met een kleur die een mix leek van dioptaas en smaragd.
Uiteraard is het best gevaarlijk en is het houden van dergelijke mineralen moeilijk.
Er is uiteraard de straling op zich, waarvan vooral beta en gamma moeilijker af te schermen zijn maar velen vergeten ook de radon gas die vrij komt uit uranium houdende mineralen.
Vooral de radon houdt mij voorlopig tegen om torbeniet of autuniet aan te schaffen gezien de straling af te schermen is met lood en alumiumfolie maar het radon zou door plastiek en acryl gaan dus dat wil ik niet in huis.

Zelf heb ik alles in mijn collectie reeds getest met de veel voorkomende GMC-320 plus gezien er soms wat titaniet, heliodor, bariet, muscoviet en UV reactieve mineralen beperkte sporen kunnen hebben van radioactiviteit.
Tot dusver niet veel van sporen gevonden enkel een lichte verhoging bij muscoviet met saffier (zie foto) maar niets bijzonders, was amper een piek van 0.32μSv/u (0.12 achtergrond) en 46cpm (20 achtergrond) voor 200 gram muscoviet met saffier.

Benieuwd wie hier een energieke collectie heeft.
« Laatst bewerkt op: januari 29, 2018, 18:30:33 door Willem VD Eynde »

jacques feijen

  • Gold member
  • **
  • Berichten: 603
Re: Radioactieve mineralen
« Reactie #1 Gepost op: januari 29, 2018, 17:57:56 »
Leuk onderwerp Willem. Ik vind dat er vaak nogal paniekerig wordt omgegaan met dit thema.
Ik heb wel enkele radioactieve mineralen in mijn collectie. Maar Autuniet, Torberniet en degelijke zaken, geven natuurlijk wel wat straling af, maar op pakweg 5 centimeter van het mineraal meet ik al niets meer. Natuurlijk zitten die mineralen wel in een Jousi doosje. Radon gas gaat voor zover ik weet echt niet door mijn doosje heen. Ik heb ook een leuk stukje pekblende ( Uraniet)  in huis. Als ik dat wil meten of bekijken neem ik de doos altijd mee naar buiten. Ik houd mijn adem in, open het doosje en wacht dan enkele tellen zodat de wind eventuele radon weg kan blazen.
Ik woon in Zuid Limburg, maar ik weet dat vlak over de grens (Luik) de radon ophoping in de kelders van woonhuizen al vaak 5 tot 7 keer hoger is dan hier. Dat heeft gewoon te maken met het feit dat er meer radioactieve elementen in de bodem van Wallonië zitten, dan hier in de kalksteen van Zuid Limburg. Ik vind radioactieve mineralen best leuk, maar de prijzen die je ervoor moet neer leggen zijn vaak buitengewoon hoog. Honderden euro's voor een stukje van enkele centimeters vind ik buitensporig veel. Maar het is natuurlijk niet zo makkelijk om aan deze mineralen te geraken.
De meeste mensen hebben geen benul waar het over gaat. In je magnetron (Thorium), en zeker ook in je rookmelder (  Americium 241 ) , zitten zeer gevaarlijke radioactieve mineralen. Daar kan jouw stukje Torberniet echt niet tegen op!!
Ik heb gewoon een paar leuke stukjes in huis, en laat het daar ook bij. Hoewel ik wel hoop dat ik dit jaar in Frankrijk zelf wat mooie kristallen van  Saléeite te kunnen kappen.
Maar als ik naar Les Montmins ga, of naar de Clara, dan vind ik vaak ook radioactieve mineralen. Maar als je naar Tsjechië gaat, dan moet je altijd wel een Geigerteller bij je hebben vind ik.
Hier enkele foto's van mineralen uit mijn collectie.
Groeten,

Jacques

Foto 1  : Heinrichiet Wittichen fov=4 mm  Uv opname
Foto 2  : Torberniet   Les Montmins  fov=2 mm
Foto 3  : Torberniet   Clara Mijn   fov= 2 mm


Willem VD Eynde

  • Bronze member
  • *
  • Berichten: 120
Re: Radioactieve mineralen
« Reactie #2 Gepost op: januari 29, 2018, 18:29:31 »
Mooie foto's Jacques!
Ja inderdaad er wordt soms wat te paniekerig mee omgegaan maar soms ook weer te soepel.
De middenweg is ook wel moeilijk te vinden en doordat ik heb gezien wat het in extreme gevallen kan veroorzaken is het echt berekenen en risico's beperken.

Radon op zich is moeilijk te detecteren maar is in de natuur gemakkelijk te vinden.
Zoals je zegt is een gebied met rotsachtige ondergrond meer gevoelig hier voor en zal je in het oosten van België al best wat radon in de gemiddelde kelder terug vinden.
Volgens de ene zou het door plastiek en acryl kunnen (zelfs door 1.5cm) en volgens de andere kan het niet.
Zelf lijkt het me straf dat een gas op zich door een hermetisch afgesloten object kan maar ik loop toch een 28 jaar achter mbt een gerelateerde opleiding en kennis dus wie ben ik om daar gestaafde uitstpraken over te doen.

De bekende tests op banenen, rookmelders, mensen en andere potentiële "real life hazards" heb ik ook gedaan en de meeste hadden geen effect.
Misschien dat de moderne wereld toch iets meer bewust is geworden.
Desondanks ga ik in Saint Marie toch mogelijk iets aankopen, al zal ik wel de geiger mee nemen om te weten wat ik koop.

Willem VD Eynde

  • Bronze member
  • *
  • Berichten: 120
Re: Radioactieve mineralen
« Reactie #3 Gepost op: januari 31, 2018, 00:40:09 »
Nog wat gerelateerde info gevonden op het net:
http://natuurtijdschriften.nl/download?type=document;docid=414352

Willem VD Eynde

  • Bronze member
  • *
  • Berichten: 120
Re: Radioactieve mineralen
« Reactie #4 Gepost op: februari 05, 2018, 03:24:40 »
Weet er iemand hier misschien waar je een loden box/pig/container kan kopen?
Deze lijken moeilijk te vinden te zijn en overvliegen vanuit de USA is te duur.

jacques feijen

  • Gold member
  • **
  • Berichten: 603
Re: Radioactieve mineralen
« Reactie #5 Gepost op: februari 05, 2018, 12:10:57 »
Kun je zelf ook maken Willem. Wat loden afdekstrips halen bij de bouwmarkt. Ze zitten meestal op een rol van enkele meters  en zijn zo tussen de 10 en 20 centimeter breed. Kun je makkelijk zelf een kistje mee bekleden. Toen ik  nog kleine kinderen had, lag mijn pekblende in het schuurtje, omwikkeld met flink wat lood. Dat maakte die knakkers pas echt nieuwsgierig. Ik moest dan ook regelmatig de Geigerteller te voorschijn halen, het lood verwijderen, en dan maar lekker knetteren!
Als je ooit naar het Zwarte Woud gaat loont het de moeite om naar Wittichen te gaan. Een hartstikke mooi plaatsje op ongeveer 20 kilometer van de groeve Clara te Wolfach. Daar ligt de Smiedenstolle. Je kunt er makkelijk naar toe wandelen, alles is daar uitstekend aangegeven en gedocumenteerd. Daar kun je met de Geigerteller nog altijd een knap stuk pekblende vinden.

Groeten,

Jacques

David

  • Gold member
  • **
  • Berichten: 185
Re: Radioactieve mineralen
« Reactie #6 Gepost op: februari 06, 2018, 16:27:33 »
Toch wil ik waarschuwen voor al te veel nonchalance. Iedereen weet wel dat Torbeniet/Autuniet radioactief is en is daarmee voorzichtig (als het goed is). Maar radioactiviteit zit soms verstopt op plaatsen waar je het niet verwacht. Zo herinner ik mij een mooi stuk calciet uit een Afrikaans land. Totaal onverdacht totdat ik het controleerde met de geigerteller, bleek de matrix zowat uit pure pekblende te bestaan!! Ook een mooie anekdote: bij mijn voormalige werkgever gebruikt men isotopen om offshore vloeistofniveau's in vaten te kunnen meten. Dit werd heel streng bewaakt in een aparte ruimte én in een zware kluis met buiten de deur een alarm mocht het toch misgaan. Op een keer dacht ik mijn radioactieve mineralen eens te controleren (ik had toen nog geen geigerteller). Dus ik met mijn doosje richting de beveiligde ruimte, begon het alarm al af te gaan vóórdat ik de ruimte in was gegaan!! Het bedrijf in rep en roer en of ik meteen wilde vertrekken met mijn mineralen. De "schuldige" bleek later een micromount van 1x1 cm dat rijkelijk voorzien was van fantastische cuprosklodowskite kristallen met wederom een matrix van zwaar radioactieve pekblende. Sindsdien heb ik dus een geigerteller en controleer ieder stuk dat mijn huis binnenkomt, ook als het onverdacht is..!! En ja, mijn verzameling inclusief deze cuprosklodowskite heb ik nog steeds maar nu in een schuurtje buiten mijn huis!

Kristian Egberts

  • Bronze member
  • *
  • Berichten: 4368
    • Mineralenwereld
Re: Radioactieve mineralen
« Reactie #7 Gepost op: februari 06, 2018, 16:37:22 »
Heel goed dat je ook aangeeft dat men er goed mee om moet gaan David!

Ik vind het prachtig om die foto's voorbij te zien komen van torberniet en alle andere radioactieve mineralen, maar zelf heb ik er te weinig kennis van om het in huis te willen hebben. Dat klinkt misschien overdreven, alleen zo denk ik dan weer over iets waar ik geen verstand van heb.

Daarom deze vraag aan alle kenners van radioactieve mineralen: is hier een soort algemeen 'hulpmiddel' of 'bestand' voor? Zodat men die niets er vanaf weet wel wat handvatten heeft om op de belangrijkste punten te letten wanneer iets radioactief (of gevaarlijk) kan zijn? En wat maakt het juist zo schadelijk?

We kunnen wel een algemene boodschap met alle reacties van iedereen opstellen, zodat we dit kenbaar kunnen maken aan iedereen. Beter het zekere voor het onzekere nemen :)

Willem VD Eynde

  • Bronze member
  • *
  • Berichten: 120
Re: Radioactieve mineralen
« Reactie #8 Gepost op: februari 07, 2018, 01:25:04 »
Klopt, het kan in een onverwachte hoek zitten... Zo is er bariet (ergens uit Canada) waarvan ik al zeer radioactieve stuks heb gezien.
Ik heb heel de collectie naast de geiger gezet, zowel op CPM als op uSv/u  om toch maar zeker te zijn.

Mbt het opslaan denk ik dat ik in elk geval een doosje ga dichtlijmen en testen op luchtdichtheid tegen de radon en alpha straling.
Voor beta en eventueel gamma ga ik dit doosje in een zelfgemaakte doos van lood met plastiek omhulsel zetten.
Best ook de hoeveelheid en grootte beperken, dan denk ik op zich dat het geen probleem zou mogen geven.
Na enige opzoekwerk blijkt dat bij kleine mineralen de straling zeer sterk verstrooid is naarmate de afstand vergroot wordt.
Als je dus zorgt dat er geen radon weg kan, er geen stukjes kunnen opgegeten/opgesnoven worden door mensen, kinderen of huisdieren (alpha straling is best schadelijk in het lichaam en ja uranium op zich ook als metaal) en de straling gestopt wordt kan je gerust af en toe genieten van de mineralen.

Willem VD Eynde

  • Bronze member
  • *
  • Berichten: 120
Re: Radioactieve mineralen
« Reactie #9 Gepost op: februari 07, 2018, 04:06:46 »
Voor meer info omtrent radioactieve mineralen en het verzamelen er van kan ik deze YouTuber aanraden.
Geen doowinterde specialist maar meer dan genoeg kennis om de basics uit te leggen:
&t=2s

Verdere info omtrent straling:

...

Willem VD Eynde

  • Bronze member
  • *
  • Berichten: 120
Re: Radioactieve mineralen
« Reactie #10 Gepost op: februari 15, 2018, 19:51:34 »
Net nog eentje gevonden.
Het ziet er radioactief uit (cliché groen) onder LW UV licht namelijk Hyalite opaal.
Max 67 CPM voor een stukje van 3x2cm.
Niet echt radioactief dus maar wel verhoogde waardes.

Ondertussen ook een heel klein stukje Autunite van 4.4 gram gekocht.
Benieuwd wat dat gaat geven.
Ik zag biedingen voor torberniet en wou mee bieden tot ik zag dat het om een stuk van wel 150 gram ging... Andere veilingswebsites met gelijkaardige groottes hadden het over wel +300.000 CPM, wat volgens mij niet met een klein loden doosje kan afgeschermd worden haha.
Die dus maar aan me voorbij laten gaan, misschien in Saint Marie een heel klein stukje kopen.

Om op te bergen ga ik de autunite in een klein jousi doosje (hermetisch afgesloten voor de radon) en vervolgens in een plastiek doosje dat vanbinnen bekleed is met enkele lagen bladlood en alluminiumfolie.
Voor kleine stukjes zou dat moeten volstaan maar van zodra de autunite hier aan komt zal ik alles eens testen.

jacques feijen

  • Gold member
  • **
  • Berichten: 603
Re: Radioactieve mineralen
« Reactie #11 Gepost op: februari 16, 2018, 23:39:49 »
Willem,
Voorzichtigheid is goed, maar je moet niet gaan overdrijven. 
Je hoeft toch geen afgewerkt Uraniumafval op te slaan van de Kerncentrale in Tihange?
Bovendien vraag ik mij af : waarom wil jij een radioactief mineraal kopen, als je het zo wilt gaan opslaan dat je er eigenlijk nooit naar kunt kijken? Gewoon voor de kick? :)

Misschien lukt het wel op zondag 4 maart naar de geweldige beurs in Hannuit te gaan. Daar staat altijd een zeer gespecialiseerde mineralenhandelaar die een flinke tafel vol radioactieve mineralen in de verkoop heeft. Ik ga daar altijd even kijken. De mineralen zitten allemaal gewoon in een Jousidoos, met een sticker erop die aangeeft dat het radioactieve mineralen zijn. Verder geen gezeur. En daar zitten mineralen met namen bij, die je nog niet eens kunt uitspreken! En dan die prijzen!  En al die dingen zien er meestal gewoon erg geel uit.
En als je niet kunt gaan, wat let je dan om je favoriete stad Antwerpen te bezoeken voor de jaarlijkse beurs van de MKA: Minerant geheten die plaats vindt op 5 en 6 mei. Daar kun je ook prachtige radioactieve mineralen bewonderen. Het geeft je een veel beter idee om die zaken gewoon met beide ogen te zien. Als je die verkopers vraagt welke veiligheidsmaatregelen je moet nemen : dan ken je eigenlijk hun antwoord al.
Geen paniek in de tent dus! Gewoon je zaken netjes opbergen en altijd je handen wassen.
En al je een stukje wilt aanschaffen, zorg ervoor dat het een mooi stuk is om naar te kijken. Niet een of andere gele vlek.
Mijn leuze is : Een beetje radioactiviteit is gezond...teveel echter niet!

Groetjes,

Jacques





Willem VD Eynde

  • Bronze member
  • *
  • Berichten: 120
Re: Radioactieve mineralen
« Reactie #12 Gepost op: februari 17, 2018, 08:02:27 »
Willem,
Voorzichtigheid is goed, maar je moet niet gaan overdrijven. 
Je hoeft toch geen afgewerkt Uraniumafval op te slaan van de Kerncentrale in Tihange?
Bovendien vraag ik mij af : waarom wil jij een radioactief mineraal kopen, als je het zo wilt gaan opslaan dat je er eigenlijk nooit naar kunt kijken? Gewoon voor de kick? :)

Misschien lukt het wel op zondag 4 maart naar de geweldige beurs in Hannuit te gaan. Daar staat altijd een zeer gespecialiseerde mineralenhandelaar die een flinke tafel vol radioactieve mineralen in de verkoop heeft. Ik ga daar altijd even kijken. De mineralen zitten allemaal gewoon in een Jousidoos, met een sticker erop die aangeeft dat het radioactieve mineralen zijn. Verder geen gezeur. En daar zitten mineralen met namen bij, die je nog niet eens kunt uitspreken! En dan die prijzen!  En al die dingen zien er meestal gewoon erg geel uit.
En als je niet kunt gaan, wat let je dan om je favoriete stad Antwerpen te bezoeken voor de jaarlijkse beurs van de MKA: Minerant geheten die plaats vindt op 5 en 6 mei. Daar kun je ook prachtige radioactieve mineralen bewonderen. Het geeft je een veel beter idee om die zaken gewoon met beide ogen te zien. Als je die verkopers vraagt welke veiligheidsmaatregelen je moet nemen : dan ken je eigenlijk hun antwoord al.
Geen paniek in de tent dus! Gewoon je zaken netjes opbergen en altijd je handen wassen.
En al je een stukje wilt aanschaffen, zorg ervoor dat het een mooi stuk is om naar te kijken. Niet een of andere gele vlek.
Mijn leuze is : Een beetje radioactiviteit is gezond...teveel echter niet!

Groetjes,

Jacques

Klopt Jacques, toevallig en grappig genoeg ken ik iemand die wel verantwoordelijk is voor de renovatie van de reactors in Tihange.
Dat ter zijde is vooral de context belangrijk.
Mijn vrouw is Oekraïens en waarvan iemand uit haar familie gestorven ten gevolge van stralingsziekte door Tsjernobyl.
De verzameling is leuk en mooi maar gezien het bovensteende moet ik haar ook kunnen geruststellen over de veiligheid.
Zo heb ik de chalcantiet/cinnabar/orpiment/realgar opgeborgen in een grote, mooie acryl box maar iets "radioactief" is nog wel een ander kaliber om te verantwoorden.

Had het puur voor de kick geweest dan had ik een groot stuk pekblende gekocht maar het is mij inderdaad meer om de mooie kristalvorming.
Ik ben gek van alles met groen, zo heb ik een 6 grote stuks dioptaas, alle locaties uvaroviet en alle locaties van smaragd zowel geslepen als ruw.
Ik vind toberniet dus ook gewoon weg prachtig.
Echter om te testen wat alles zou geven en ook om mijn vrouwtje wat te overtuigen dat het ok is als je er wat voorzichtig mee bent, heb ik voor 3 euro dat kleine stukje autuniet gekocht.

Alles is uiteraard relatief zo detecteerde ik meer straling in Antwerpen (18CPM) of Brussel (22CPM) dan in Kiev (8CPM) en geeft een vliegtuig tijdens een Europese vlucht een piek van 430CPM.
Allemaal nog totaal veilig en zelfs verwaarloosbaar, al kan een stuk torberniet blijkbaar wel snel tot 400.000 CPM gaan, wat me dan weer niet zo gezond lijkt.
Ik had bijna op torberniet geboden, uiteindelijk werd het verkocht voor amper 40 euro... 8.5x5.5x4cm!

PS volgende week ga ik al eens een kijkje nemen op de beurs in Antwerpen (Kinepolis)

Groetjes, Willem

John de Bruijn

  • Bronze member
  • *
  • Berichten: 1743
    • mineralsfoundation
Re: Radioactieve mineralen
« Reactie #13 Gepost op: februari 17, 2018, 14:03:21 »
Hoi Willem en Jaques

Ik volg met veel belangstelling jullie conversatie over het verzamelen van radioactieve mineralen. Niet dat het mij trekt om die zelf in mijn bezit te hebben maar meer om te leren van jullie ervaringen. Ga zo door want het is een interessant onderwerp.

Op internet een mooie en leesbare uitleg over de natuurlijke straling op aarde. Voor jullie waarschijnlijk gesneden koek maar voor de mensen die niet precies weten wat radioactieve straling is en in welke vormen het voorkomt is dit een mooi stuk om te lezen. Kortom .... een duidelijke uitleg over radioactieve straling.

Bron: https://www.frankdeboosere.be/vragen/vraag161.php

En hier een artikel met een uitleg en hoe radioactieve straling wordt gebruikt voor vele toepassingen.

Zie onderstaande pdf of download hem via onderstaande link.

Bron: https://www.google.nl/url?sa=t&source=web&rct=j&url=https://nucleairnederland.nl/sites/default/files/Jeugd%2520brochure%2520radioactiviteit.pdf&ved=2ahUKEwjv-e6ahK3ZAhVKZFAKHbTMCoYQFjAEegQIBhAB&usg=AOvVaw2if9hHVuohGQW41sjsUR1L

Heel veel groetjes

John
« Laatst bewerkt op: februari 17, 2018, 14:28:18 door John de Bruijn »
Het vinden is leuker als je zelf zoekt.

jacques feijen

  • Gold member
  • **
  • Berichten: 603
Re: Radioactieve mineralen
« Reactie #14 Gepost op: februari 17, 2018, 22:34:49 »
Hoi John,

Dat was een leuk artikel van Frank de Boosere. Hij laat duidelijk zien dat radioactiviteit overal om ons heen is, en dat er niet veel mee aan de hand is, als je er maar normaal mee omgaat.
Frank is in België en hier in het Zuiden van Nederland alle vele jaren een bekende persoonlijkheid. Hij is namelijk de opvolger van de beroemde Armand Pien, dus wij zien hier Frank zeer regelmatig het Weerbericht presenteren (samen met Sabine natuurlijk).
Willem legt ons duidelijk uit wat zijn achtergrond is en waarom hij radioactiviteit zo belangrijk vindt. Enkele dagen  nadat Chernobyl de lucht in was gegaan, waren wij met onze GEA groep op de storthopen van de...Smiedenstollen aan het zoeken! Daar straalt alles je tegemoet. Onze voorzitter Frits Doornekamp, vertelde ons dat hij zelf een Geigerteller had gebouwd en al enkele jaren elke dag  de omgevingsstraling mat en vastlegde. Sedert enkele dagen gaven zijn metingen een sterke stijging aan! Hij begreep niet hoe dat kon, tot vandaag. Want terwijl wij naar Heinrichiet, Zeuneriet, Erythrien en Torberniet aan het zoeken waren kwam via de autoradio het bericht binnen dat de Russische regering toegaf dat er iets goed mis was gegaan in Tsjernobyl.
Worden wij tenminste van onderen en van boven bestraald, merkte Frits op!
Maar ik neem mijn Geigerteller altijd mee als ik naar storthopen ga  waar ik het fijne niet van af weet. Zeker Tsjechië en het Ertsgebergte en nog wel enkele andere gebieden.

Groeten,

Jacques