Ha Jacques,
Leuk dat je het langs zag komen en er hier op het forum over begint. Een goede kleurweergave in foto's blijft toch een kunst apart, en dit soort technische achtergronden maken het er natuurlijk niet bepaald overzichtelijker op.
Het ging om het probleem dat de kleuren in een foto die ik daar had geüpload niet correct weer werden gegeven:
Rechts de betreffende foto in Photoshop, links het opgeslagen bestand en in het midden het resultaat op Mindat. Ik denk dat het in dit geval vooral heeft gelegen aan de instellingen tijdens het opslaan. Ik heb het vermoedelijk als png opgeslagen met een te hoge bitdiepte, waardoor de afbeelding niet goed meer weergegeven kan worden in een browser. Beetje gedoe allemaal dus.
En zoals je zegt passen ontzettend veel websites nog een serie bewerkingen toe op de foto's die erop worden gezet. Helaas heb je daar maar zelden echt controle over. Soms zijn het simpele dingen als een verkleinde kopie maken om als thumbnail in een overzicht te gebruiken, maar sites als Marktplaats verpesten de fotokwaliteit aanzienlijk door ze te ver te comprimeren en verkleinen. Ik weet eigenlijk niet of dat ook hier op het forum gebeurt als je een foto als bijlage aan een post toevoegt, zelf gebruik ik dat eigenlijk nooit.
Een tijdje geleden ben ik al eens wat aan het schrijven geweest over dit onderwerp voor de serie over mineralen fotograferen. Weliswaar nog in concept allemaal, maar wellicht interessant om daar alvast wat stukjes van hieronder toe te voegen.
De juiste kleurweergave begint eigenlijk al voordat je de foto gaat maken. De soort belichting (daglicht, TL-licht, halogeenlicht, flitser, enzovoorts) heeft natuurlijk een grote invloed op hoe de kleuren op de foto overkomen. Zeker bij mineralen is dat een zeer belangrijk aspect, omdat de kleurtemperatuur van het licht dat erop schijnt van grote invloed is op de kleur die je ziet. Warm licht geeft bijvoorbeeld een gele gloed, terwijl koud licht meer een blauwe tint oplevert. Over het algemeen geeft daglicht het meest neutrale resultaat, maar daar heb je natuurlijk maar weinig controle over: net een wolkje voor de zon, en het licht is compleet anders. Daarom is zijn lampen met een kleurtemperatuur van ongeveer 5000K vaak een heel prettig alternatief.
Daarbij is het zaak om in de camera diezelfde kleurtemperatuur in te stellen de automatische stand zit er tegenwoordig vaak niet al te ver meer naast, maar handmatig instellen geeft de meeste zekerheid. Omdat ik zelf met een spiegelreflexcamera fotografeer laat ik de foto's maken RAW-formaat, zodat je achteraf nog volledig vrij bent om deze kleurtemperatuur aan te passen zonder dat de kwaliteit van de foto eronder lijdt. Andere camera's slaan de foto direct op als jpg; het scheelt natuurlijk dat je ze zelf niet meer na hoeft te bewerken, maar het is dan wel belangrijk om de kleurtemperatuur bij het maken van de foto al goed ingesteld te hebben. Als je dat achteraf nog bij moet werken gaat dat ten koste van de beeldkwaliteit.
Bij het bewerken en opslaan van de foto heb je de keuze tussen CMYK en RGB. CMYK is bedoeld voor printwerk, terwijl RGB juist bedoeld is voor weergave op een (computer)scherm. Dat komt omdat de kleuren met de pixels van een monitor op een hele andere manier samen worden gesteld dan met inkt op papier. Bij een monitor zenden de pixels zelf licht in drie verschillende golflengtes uit: rood (R), groen (G) en blauw (B). Door die drie kleuren overal op het scherm in verschillende verhoudingen uit te zenden 'mengt' het licht zich en krijg je de verschillende kleuren te zien. Wat voorbeelden: bij een groen object branden de groene pixels het felst, bij zwarte delen staan alle pixels uit (zwart is immers juist het 'gebrek aan licht') en bij wit staan alle drie de kleuren juist volledig aan.
Inkt werk daarentegen precies omgekeerd: het zendt zelf geen licht uit maar er valt licht op van buitenaf. Dit invallende witte licht is een mengsel van alle verschillende kleuren. De pigmentstoffen in inkt of verf nemen bepaalde golflengtes licht op, terwijl de rest van het licht juist weerkaatst wordt. Daardoor worden bepaalde kleuren uit het invallende licht gefilterd en worden de overige kleuren gereflecteerd. Voor een groen object worden dus alle overige kleuren opgenomen en alleen het groene deel van het licht weerkaatst; bij zwart worden álle kleuren licht opgenomen door de inkt en dus bijna niks gereflecteerd, terwijl er bij wit juist geen pigment aanwezig is en al het licht door het witte papier gereflecteerd wordt.
Bij monitors wordt dus een kleur gemengd uit een optelsom van kleuren (R, G en B in verschillende maten) terwijl bij inkt het juist tot stand komt door kleuren uit het oorspronkelijk witte licht weg te filteren. CMYK staat voor de verschillende pigmentstoffen die in inkt gebruikt worden: cyaan (C), magenta (M), geel (Y van het Engelse yellow) en zwart (K van key).
Het effect van deze twee manieren van kleuren produceren is dat ze niet exact dezelfde kleuren als resultaat op zullen leveren. Geen van beide systemen is perfect, dus zullen ze kleuren niet volledig natuurgetrouw weer kunnen geven zoals we ze met het blote oog zien. Maar los van alle technische uitleg is het dus vooral van belang dat RGB gebruikt wordt voor het delen van digitale foto's die op een beeldscherm bekeken worden, terwijl CMYK de juiste keuze is wanneer je een afdruk van een foto wilt gaan maken.